Verhalenfestival Doenker: "De zon is op zijn mooist als ze vecht tegen de duisternis"

Waarom kiest hij voor het donker en wat betekent vertellen voor iemand die gewoon is om personages te spelen? Onze redacteur stak even zijn licht op om daarna snel terug in het donker te verdwijnen.

Tij-dingen: Wat betekent het om terug te keren naar je streek?

Wouter Bruneel: "Ik kijk ernaar uit. Ik heb al veel gehoord over dit vertelfestival, maar ik kreeg de kans nog niet om er zelf naartoe te gaan. Het concept is heel tof. Vertellen is ook plezant om te doen. Een andere manier om bezig te zijn met woorden. Ik ben het gewoon om personages te spelen. Dit is iets totaal anders."

T-d: Je schrijft ook?

Wouter: "Klopt. Ik mag nog niet veel verklappen, maar ik werk aan het scenario van een televisiereeks voor een Vlaamse zender. Ik heb al ervaring met het herschrijven van de scenario's van een reeks waarin ik meespeelde. Die scenaristen waren jonge schrijvers die vooral ervaring hadden met non-fictie. Fictie is toch een ander paar mouwen en ik was gewend om dat te doen. En nu vroegen ze me om de stap naar hoofdscenarist te zetten. Ik heb ja gezegd. Met 2 hoofdscenaristen werken we nu aan die reeks."

T-d: Heeft je West-Vlaamse achtergrond je gevormd als verteller?

Wouter: "Dat was nooit de bedoeling, maar op een bepaald moment is dat wel zo gelopen. En ondertussen ben ik ambassadeur van het 'West-Vlaams'. Het bepaalt wel de keuzes van de dingen die ik maak. Niet-West-Vlaamse producties blijven natuurlijk perfect mogelijk."

T-d: Je bent bekend van tv en theater. Hoe anders is het om verhalen te vertellen?

Wouter: "Ik heb het altijd fijn gevonden om in de huid van een personage te kruipen. Als verteller verlies je het gordijn 'om je achter weg te steken'. Wat je wint, is de vrijheid om je verhaal te laten aankomen bij het publiek. Je laat woorden het werk doen. Als je van het theater komt, is dat wel een terugplooi-oefening. Ik ben zenuwachtiger om als mezelf voor te lezen dan om als een personage op het podium te staan. Achter dat personage zit een verhaal en je weet perfect welk dat is. Je kruipt in die huid en je moet jezelf niet verdedigen. Als je daar staat als jezelf, denk je: wat heb ik hier te vertellen? Waarom Wouter Bruneel? Waarom niet iemand anders met bv. een heel mooie stem?"

T-d: Je speelde o.a. in Eigen Kweek en Onder Vuur: kruipen die personages soms mee in je vertelstem?

Wouter: "Het is juist de oefening om dat los te laten. Er zijn acteurs die dat doen, maar dat wil ik niet. Voorlezen is geen spel. Vul de hoofdrolspelers van je verhaal niet zelf in, laat de luisteraar dat doen. Daarom vind ik het ook goed dat schrijvers hun eigen verhaal voorlezen. Zij kennen het verhaal en weten wat erachter zit. Dat geldt ook voor audioboeken. Je hebt niet noodzakelijk de beste verteller nodig. Niet iemand die met verschillende stemmen voorleest. Wel iemand die de juiste klemtonen legt."

T-d: Je hebt jarenlang personages gespeeld met verschillende stemmen. Welke van je tv-personages zou het slechtst zijn in verhalen vertellen?

Wouter: "Ik heb ooit een superheld met 'triple ADHD' gespeeld. Ik kan me inbeelden dat zelfs de leidraad van een boek niet genoeg zou zijn om die man in het verhaal te houden. Wie nog? Ik heb eens een heel stil personage gespeeld, waar geen woord uitkwam. Dat is natuurlijk ook moeilijk om een verhaal uit te krijgen. Hoewel ik dat dan weer boeiend zou vinden. Om die man aan de praat te krijgen. Dus het is een interessante vraag. Een andere rol was die van een zeer zelfingenomen gemenerik. Ik denk dat hij een verhaal over zichzelf zou brengen. En dat je als luisteraar heel snel zou denken: wat een 'blazer' is dat, zeg?"

T-d: Welke acteerles helpt je het meest als verteller? En welke vertel-les gun je elke acteur?

Wouter: "De les bewegingstheater. Dat klinkt tegenstrijdig, maar het helpt om een vertelling te visualiseren. Om er ritme in te steken. Wat mij boeit terwijl ik luister naar iemand die leest, is dat je voelt dat er een cadans in zit en dat ik binnen het kader van die woorden word meegenomen in een beweging. Dat klinkt redelijk abstract, maar voor mij is dat heel concreet. Als ik dat voel en hoor, kan ik blijven luisteren. Bijna als een dans binnen de taal. Daarmee wil ik niet zeggen dat je moet beginnen zingen. Goede schrijvers zijn zich daarvan bewust. De schrijver die ik uitkoos voor Doenker, heeft dat allemaal op orde."

T-d: Welk verhaal kies je? Mag je daar al iets over zeggen?

Wouter: "Ik kies iets uit Skeleton Crew van Stephen King. Duistere krachten, vertaald in het Nederlands – een boek met kortverhalen. Ideaal. Ik mag voorlezen onder het skelet van potvis Valentijn. De perfecte setting. Ik weet nog niet of ik 1 verhaal kies of een bloemlezing breng. Survivor Type is alvast een goede kanshebber. Over een personage dat overgeleverd is aan de natuur. Tot hij sterft. Stephen King is voor mij speels en toepasselijk. Hij is ondergewaardeerd als schrijver. Wel geen familielectuur natuurlijk."

T-d: Jouw favoriet griezelverhaal? Ook eentje van Stephen King?

Wouter: "Eigenlijk wel. Ik vind dat hij enorm goed speelt met licht en duisternis. Op een subtiele manier. En ik hou van die subtiliteit. Ook al is dat soms expliciet en bloederig. Je pakt lezers niet mee in dergelijke grotesken als je dat niet op de juiste manier opbouwt en aanpakt. Ik hou van grotesken. Je moet de juiste ingang vinden om mensen vast te nemen."

T-d: Hoe koos jij je verhaal voor Doenker?

Wouter: "De vraag die ik me stelde, was: wat past er in zo'n vertelfestival? Wat vind ik zelf leuk? Ik dacht eerst aan de potvis en dan is de link met Moby Dick snel gemaakt. Maar dat vond ik misschien te duister. Qua cadans is dat wel enorm barok. Maar Wim Opbrouck bracht dat verhaal al eens op podium. Daarom wilde ik toch iets anders doen. Dan kwam ik uit bij Odysseus. Dat is zo omvangrijk… moeilijk om daar stukken uit te halen. Voor een half uur. En ten slotte dacht ik: het is een duister festival en ik sta onder een skelet. Zo kwam Stephen King al snel in beeld."

T-d: Hou je zelf van het doenker? Of toch liever een stralend zonnetje?

Wouter: "Voor mij mag het altijd herfst zijn. Ik voel me thuis in melancholie. De bladeren die vallen, de wind die takken tegen elkaar doet kletteren. De zon is op zijn mooist als ze vecht tegen de duisternis."

T-d: Met welke acteur of actrice zou je graag nog het podium of het scherm delen?

Wouter: "Wim Opbrouck. Daar droom ik al lang van. Net als ik is hij een ambassadeur van ons dialect. Hij is niet alleen met de taal bezig, maar ook met spelen. Hij is een meester in wat hij doet. En de actrice met wie ik nog wil samenwerken, is Marijke Pinoy. Ook een West-Vlaamse. Die achtergrond hebben we alvast gemeen."