Koksijde. Je woont er, je kent het en je zegt het (bijna) elke dag. Maar weet je waar die naam vandaan komt? Het antwoord is verrassender dan je denkt.

Er waren ooit 2 plaatsen die Koksijde heetten. Eén hier, bij Veurne, en één bij Oostburg, in Zeeuws-Vlaanderen.

Deel op

Allebei verdwenen in de loop van de 17e eeuw onder zand en water. Allebei vissersnederzettingen langs getijdengeulen die vandaag helemaal uit het landschap gewist zijn.

Naam uit de mist

De oudste geschreven vermelding van Koksijde dateert uit 1239: Cocxhida. Daarvoor blijft alles duister. Geen documenten, geen bewijzen. Alleen het landschap dat zijn geheimen bewaart onder eeuwen stuifzand en bebouwing.

Wat betekent die vreemde naam precies? Over het 2e deel is iedereen het eens: -ijde komt van het oud-Noordzeegermaans hythe en betekent ‘aanlegplaats’ of ‘kleine haven’. Maar het 1e deel, Coc, blijft een raadsel.

3 pistes, 1 raadsel

Volgens de meest aanvaarde verklaring gaat het om een persoonsnaam: Coc of Kokke, een grondbezitter of leider. Dan betekent Cocxhida letterlijk: 'de aanlegplaats van Coc'.

Andere onderzoekers zeggen dat Coc verwant kan zijn met koog: buitendijks land langs een getijdengeul. Ook dat past bij de ligging. Een 3e piste legt een link met schelpdieren – kokkels – die in overvloed voorkwamen. Maar harde bewijzen zijn er niet.

Verhaal van water en zand

De etymologie van Koksijde gaat dus verder dan alleen letters en klanken. Ze vertelt over een verdwenen vissersdorp, over schepen die aanlegden aan getijdenrivieren en over bewoners die vochten tegen zand en zee.

Een verhaal dat begint in de mist van de middeleeuwen en eindigt in het stuivend zand dat alles bedekte. Alles, behalve de naam. Die bleef bewaard als een boodschap uit het verleden.

Welke boodschap precies? Dat mysterie ontrafelen we in de volgende aflevering.

Samengevat: de betekenis van Koksijde

Taalwetenschappers zijn het nog niet eens, maar 3 theorieën springen eruit:

Aanlegplaats van Coc

Coc of Kokke was waarschijnlijk een persoonsnaam. Cocxhida betekent dan letterlijk: de aanlegplaats van Coc.

Buitendijks land

In het Oudgermaans betekent koog: een buitendijks gebied langs een getijdengeul. Koksijde zou dus 'de haven bij de koog' zijn.

Kokkels

Sommigen leggen de link met kokkels. De schelpdieren die in de streek massaal voorkwamen.