De Aziatische hoornaar heeft zich ondertussen over heel Europa verspreid. Deze invasieve exoot heeft het vooral gemunt op onze honingbijen.

Hoe onderscheid je deze ongewenste gast van zijn Europese neef, die wél een plek verdient in ons ecosysteem? En nog belangrijker: wat doe je als je er eentje ziet? Ontdek hoe je de Aziatische hoornaar herkent, wat je moet doen bij een ontmoeting en hoe je helpt om deze populatie te beheersen.

Hoe herkennen?

De Aziatische hoornaar draagt een donker jasje, met uitzondering van zijn 4e segment dat opvallend geel is. Zijn poten zijn deels geel wat hem de looks van een fashionista geeft. In tegenstelling tot zijn Europese neef, die een meer gevarieerde kleurenpracht toont en minder agressief is, heeft de Aziatische een grote impact op onze honingbijen.

Hoornaars worden aangetrokken door wiekpotten. Op deze foto zie je zowel de Aziatische (kleiner, onderaan de foto) als de Europese (niet schadelijk). Foto: Dominique Soete

Wiekpotmethode

Nesten van Aziatische hoornaars kan je opsporen met de wiekpotmethode. Hoornaars drinken op een wiekpot (bokaal met wiek en lokvloeistof) en vliegen daarna naar het nest. Door de vliegrichting en vliegtijd te observeren, weet je waar je het nest moet zoeken. Voorbeeld van een wiekpot: een jampotje met een klein gat in het deksel waaruit een lont steekt die is gemaakt van een oude vaatdoek. Als goedkope lokstof werkt een mengsel van blond bier, zoete witte wijn en suiker in de verhouding 1-1-1.

Wat als je één ziet?

Zie je een Aziatische hoornaar? Paniek is geen optie, actie ondernemen wel. Maak een melding met dit platform: vespawatch.be

Bij een melding van een nest bekijken zij wat moet gebeuren en spelen de info door. Ga niet zelf aan de slag. Deze beestjes zijn niet alleen slecht nieuws voor bijen, maar ook voor jou als je ze boos maakt.

Koksijde toont het goede voorbeeld

In Koksijde zetten we in op het beheersen van de populatie zolang het niet duidelijk is wat hun invloed is op de biodiversiteit en of de voordelen van bestrijden opwegen tegen de nadelen. Met selectieve voorjaarsvallen proberen we de koninginnen te vangen voordat ze een legioen nieuwe hoornaars voortbrengen. Deze vallen zijn slim ontworpen om alleen de Aziatische hoornaars te vangen en de rest van het insectenrijk met rust te laten.

Het monitoren van deze vallen kost veel tijd, maar is belangrijk in de strijd tegen de verspreiding. Koksijde verdeelde de vallen zo goed mogelijk over de gemeente, rekening houdend met hotspots en gekende nestlocaties.

Met voorjaarsvallen proberen we de koninginnen te vangen voordat ze een legioen nieuwe hoornaars voortbrengen.

Bescherming is belangrijk

Terwijl we de Aziatische hoornaar bestrijden, is het belangrijk om de Europese hoornaar niet uit het oog te verliezen. Dit inheemse insect speelt een belangrijke rol in ons ecosysteem en is wettelijk beschermd. Zijn aanwezigheid is niet alleen onschadelijk, maar ook noodzakelijk voor de balans in onze natuur.

Mep dus niet elke hoornaar neer die je ziet passeren.

Wat kan jij doen?

Blijf alert en geïnformeerd. De voorjaarsvalcampagne is 1 manier om de uitbreiding van de Aziatische hoornaar in toom te houden. Word een Vespawatcher, leer over de levenscyclus van deze indringers en draag je bijtje bij.

Jij maakt wel degelijk een verschil.

  • Leer de Aziatische hoornaar herkennen.
  • Geef door dat je de wesp of een nest zag: vespawatch.be.
  • Lok hoornaars door het plaatsen van wiekpotten.
  • Zoek nesten.
  • Word lid van de groep Vespawatchers op Facebook

De strijd tegen de Aziatische hoornaar vereist kennis, waakzaamheid en gemeenschappelijke inspanningen. Samen maken we het verschil in de bescherming van ons ecosysteem.

Denk je de wesp te hebben gezien?

Neem een of meerdere foto‘s. Ook al is het moeilijk om een foto te nemen van een vliegend insect. Enkel met een foto kan er worden bevestigd dat het een Aziatische hoornaar is.

  • Zag je een hoornaar, maar kon je niet op tijd een foto nemen? Kijk dan de komende dagen op dezelfde plaats.
  • Heb je geen fototoestel? Vraag hulp aan iemand in de buurt.
  • Ga naar waarnemingen.be om te melden.
  • Upload de foto(‘s) op diezelfde website.
  • Vul meer gegevens in, bijvoorbeeld de plaats en tijdstip van je waarneming. Verstuur.
  • Volg je melding op om te bekijken of het gaat om een Aziatische hoornaar.
  • Zo ja, blijf waakzaam voor embryonale nesten op verlaten, droge plekken en doe een melding op het platform vespawatch.be

Verspreiding en impact

2023 is alvast een turbulent jaar geweest in de bestrijding van de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) waarbij er in Vlaanderen 6.416 nesten gemeld werden. Ondertussen heeft deze invasieve exoot zich sinds de eerste waarnemingen in 2004 afhankelijk van de bron al in de helft van West-Europa gevestigd. De verwachtingen zijn dat deze soort zich nog verder uitbreid tot de koudere noordelijke klimaatomstandigheden hen het leven niet meer toelaten.

Stand van zaken

De vrijwilligers die deelnamen aan de uitgebreide selectieve voorjaarsvallencampagne hebben ondertussen al heel wat van deze koninginnen weggevangen via het gespreid netwerk aan selectieve voorjaarsvallen over de gemeente Koksijde.

Een selectieve val die dan ook nog eens geregeld gemonitord wordt blijft essentieel om niet massaal andere gewenste bestuivers weg te vangen. Toch zijn er ook selectieve vallen die niet bezocht werden in het voorjaar, verder onderzoek kan hier mogelijks duidelijkheid scheppen naar de werking in 2025 toe.

Het is nu volop inzetten op nestopsporing waarbij de ervaring en kunde van imkers en Vespawatch’ers onmisbaar is.

>> Als je wil meehelpen in deze verdere opsporing kan je je hier steeds op aansluiten.